از جمله مهمترین جرایم علیه اموال، جرم کلاهبرداری است. قانون شخصی را کلاهبردار میداند که با توسل به وسایل متقلبانه کسی را فریب دهد و از این طریق مال او را برده و در مقابل آن برای خود یا دیگری منفعتی کسب کرده باشد.

در تحقق جرم کلاهبرداری افراد با رضایت خود، مال خود را تقدیم کلاهبردار می کنند. باید عملیات فریبکارانه،  متقلبانه باشد تا فرد اغفال شود. به صرف گفتن  دروغ،کلاهبرداری محقق نمیگردد.

در جرم کلاهبرداری برخلاف جرم سرقت، بردن مال، کافی نیست. بلکه باید مانور متقلبانه ای صورت گرفته باشد که فرد در نتیجه آن فریب بخورد تا در اثر این فریب، مال خود را به کلاهبردار بدهد.

 کلاهبرداری و مجازات آن

در دنیای امروز با وجود وسایل ارتباط جمعی متعدد، تقلب و استفاده از وسایل متقلبانه میتواند مصادیق بی شماری داشته باشد. این تنوع  هر روز به انواع جرم کلاهبرداری  اضافه و تشخیص آن را از سایر جرایم پیچیده کرده است.

بطور کلی مجازات جرم کلاهبرداری حبس و جزای نقدی معادل مال برده شده و رد مال به همراه جبران ضرر و زیان های وارده به فرد مال باخته است.

جرایمی در حکم کلاهبرداری

برخی از جرایم هستند که با اینکه مشمول ارکان کلاهبرداری نیستند اما قانونگذار آنها رادر حکم کلاهبرداری دانسته و مجازات جرم کلاهبرداری را برای آنها در نظر گرفته است؛

این جرایم عبارتند از:

1- تبانی برای بردن مال غیر، این تبانی باید با یکی از اصحاب دعوا برای بردن مال یا تضییع حق طرف مقابل یا فرد ثالثی باشد.

2-  مال غیر را به جای مال خود معرفی و عملیاتی نسبت به آن انجام دهد.

3- انتقال گیرنده مال غیر، بشرطی که اینکه در حین معامله بر ملک غیر بودن، آگاه باشد در حکم کلاهبردار است.

4- تقاضای ثبت ملک توسط وارث با علم به انتقال ملک توسط مورث یا سلب مالکیت مورث خود.

5-تقاضای ثبت ملک توسط شخص امین.

6- خیانت یا تبانی متصرف فعلی ملک برای به ثبت رسانیدن ملک به نام  خود یا دیگری. یا حتی خود اعمالی انجام دهد که سابقه تصرف ظاهری برای خود بوجود آورد.

7- کسی که طلب خود را به غیرمدیون انتقال دهد و پس از انتقال، آن را از مدیون سابق خود دریافت کرده یا آن را به دیگری انتقال دهد.

8-  هرنوع اظهار خلاف واقع موسسین و مدیران شرکت های با مسوولیت محدود، تضامنی و نسبی، هنگام تأسیس در مورد پرداخت سهم الشرکه غیرنقدی در مدارک لازم برای ثبت شرکت.

9- تقسیم منافع موهوم با نبودن صورت دارایی یا به استناد صورت دارایی موهوم بین شرکا به وسیله مدیران.

10- تقویم متقلبانه سهم الشرکه غیرنقدی به مبلغ بیش از قیمت واقعی

11- به مصرف رساندن ارز دولتی به مصرفی غیر از خرید کالا و همچنین فروختن ارز دولتی در بازار سیاه یا آزاد.

عناصر جرم کلاهبرداری

از نظر حقوقی جرم کلاهبرداری عبارت است از “بردن مال غیر از طریق توسل به عملیات متقلبانه” در نتیجه مانند همه جرایم، این جرم دارای سه جزء اساسی یعنی عنصر مادی و عنصر روانی و عنصر قانونی است.

کلاهبرداری جرمی مرکب محسوب می شود. یعنی جرمی که عنصر مادی آن از چند جزء تشکیل شود.

این عناصر در جرم کلاهبرداری به اختصار عبارتند از: توسل به عملیات متقلبانه، فریب و بردن مال.

جایگاه جرم کلاهبرداری

1- کلاهبرداری از جمله جرایم علیه اموال است که بر مالکیت مشروع قربانیان تأثیر گذاشته و امنیت مالی جامعه را به خطر می اندازد. از این رو  در دسته بندی جرایم علیه اموال و مالکیت قرار می گیرد.

2- قانون گذار به جهت اهمیت و نا امنی ای که این جرم در جامعه ایجاد می نمایدنسب به آن مجازات شدید و سخت گیرانه ای در نظر گرفته است. بنابراین کلاهبرداری یکی از مهم ترین دعاوی کیفری محسوب می شود.

3- مجازات جرم کلاهبرداری در قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری مصوب 67/9/15، قانون جدید مجازات اسلامی مصوب 92/2/1، فصل یازدهم هر چند در باب ارتشا و ربا و کلاهبرداری آمده ولی در مرحله تعریف و بیان مجازات به همان قانون پیش گفته استناد نموده است.

4- در قانون جدید مجازات اسلامی( فصل 3 و ماده 740 به بعد )که تاسیس جدیدی تحت عنوان کلاهبرداری با رایانه را جرم انگاری نموده. در ماده 12 قوانین جرایم رایانه ای هم تکرار شده است. در واقع در قانون جدید نوع جدیدی از کلاهبرداری مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است.

5- جرم کلاهبرداری  مشمول مرور زمان نمی شود پس مرتکب نمی تواند به امید گذشت چند سال از ارتکاب جرم، از مجازات آن رهایی یابد.

6- در جرم کلاهبرداری دادگاه، ضمن  صدور حکم مجازات، دستور به رد مال هم می دهد. یعنی تا مرتکب اموال برده شده را به قربانی و مالباخته پس ندهد از مجازات رها نمیگردد.

7- بر خلاف سایر جرایم مالی دیگر، در جرم کلاهبرداری برای مطالبه ضرر و زیان ، نیاز به تقدیم دادخواست نیست.

جهت دریافت مشاوره کلیک کنید.